Katalog praw i obowiązków rodziców

Rodzice są pierwszymi  najważniejszymi wychowawcami swoich dzieci. Ich prawa i obowiązki regulują przepisy prawa oświatowego, Kodeks rodzinny i opiekuńczy, a także akty międzynarodowe, takie jak Konwencja o Prawach Dziecka czy Europejska Karta Praw i Obowiązków Rodziców. Szkoła i rodzice współdziałają, aby zapewnić dziecku rozwój, bezpieczeństwo i dobre warunki edukacji.

Prawa rodziców (wynikające z prawa oświatowego):

• wychowywanie dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami, przy uwzględnieniu dojrzałości dziecka, jego wolności sumienia i wyznania,
• informacje o zasadach oceniania wewnątrzszkolnego, w tym o wymaganiach edukacyjnych, sposobach sprawdzania osiągnięć, warunkach poprawy ocen, kryteriach oceniania zachowania,
• informacje o dostępnej pomocy psychologiczno–pedagogicznej,
• wyrażenie zgody na objęcie dziecka zajęciami dydaktyczno–wyrównawczymi, specjalistycznymi oraz nauką w klasie terapeutycznej,
• znajomość i opiniowanie programu wychowawczo–profilaktycznego szkoły,
• wgląd w dokumenty dotyczące działalności szkoły (statut, WSO),
• bieżąca i rzetelna informacja o postępach, trudnościach, uzdolnieniach i zachowaniu dziecka.

Obowiązki rodziców (ustawa o systemie oświaty):

• dopełnienie czynności związanych ze zgłoszeniem dziecka do szkoły,
• zapewnienie regularnego uczęszczania dziecka na zajęcia szkolne,
• stworzenie dziecku warunków do przygotowywania się do zajęć,
• zapewnienie warunków nauki dziecku realizującemu obowiązek szkolny poza szkołą, zgodnie z zezwoleniem,
• powiadamianie gminy o formie spełniania obowiązku szkolnego.

Obowiązki rodziców (Kodeks rodzinny i opiekuńczy):

• wychowywanie dzieci w sposób odpowiedzialny i nie zaniedbywanie ich,
• wychowywanie w poszanowaniu innych ludzi i ich przekonań,
• poświęcanie dzieciom czasu i uwagi, wspieranie wysiłków szkoły w procesie wychowania i nauczania.

Europejska Karta Praw i Obowiązków Rodziców:

• Rodzice mają prawo do wychowywania dzieci w duchu tolerancji i zrozumienia dla innych – mają obowiązek uczyć odpowiedzialności za siebie i innych.
• Rodzice mają prawo być uznawani za pierwszych nauczycieli swoich dzieci – mają obowiązek wychowywać w sposób odpowiedzialny.
• Rodzice mają prawo do pełnego dostępu do systemu edukacji – mają obowiązek współpracować ze szkołą jako partnerzy.
• Rodzice mają prawo do informacji o instytucjach oświatowych – mają obowiązek przekazywania szkole ważnych informacji o dziecku.
• Rodzice mają prawo wyboru drogi edukacji dziecka – mają obowiązek dokonać świadomego wyboru zgodnego z dobrem dziecka.
• Rodzice mają prawo oczekiwać od systemu edukacji wartości duchowych i kulturowych – mają obowiązek wychowywać w poszanowaniu innych ludzi.
• Rodzice mają prawo wpływać na politykę oświatową – mają obowiązek aktywnie włączać się w życie szkoły i społeczności lokalnej.
• Rodzice mają prawo do opiniowania i konsultacji z władzami oświatowymi – mają obowiązek tworzyć demokratyczne, reprezentatywne organizacje rodzicielskie.
• Rodzice mają prawo do pomocy materialnej usuwającej bariery w dostępie do edukacji – mają obowiązek poświęcać czas dzieciom i wspierać szkołę.
• Rodzice mają prawo do wysokiej jakości edukacji – mają obowiązek rozwijać swoje kompetencje wychowawcze i współpracować z innymi rodzicami.

Konsekwencje niewypełniania obowiązków rodzicielskich:

Brak realizacji obowiązków rodziców może prowadzić do:

• rozmowa wyjaśniająca i wezwanie do współpracy ze szkołą,
• powiadomienie instytucji wspierających rodzinę (np. MOPS, OPS),
• w poważnych przypadkach – zgłoszenie sprawy do sądu rodzinnego i opiekuńczego,
• ograniczenie, zawieszenie lub pozbawienie praw rodzicielskich (w skrajnych sytuacjach).

Celem szkoły i instytucji wspierających jest zawsze pomoc rodzinie. Jednak dobro dziecka pozostaje nadrzędne i w przypadku jego zagrożenia szkoła oraz odpowiednie organy mają obowiązek interweniować.